Sepanjang tahun 2025, pelbagai peristiwa ekonomi, politik dan sosial telah memberi impak kepada proses perangkaan Belanjawan 2026. Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim, terpaksa menyesuaikan rancangan kewangan negara dengan mengambil kira perubahan terkini dalam pelbagai sektor.
Faktor‑faktor utama yang mempengaruhi Belanjawan 2026
1. Penyelarasan gaji penjawat awam – Pada Disember 2024, kerajaan telah memperuntukkan RM18 bilion untuk menaikkan gaji penjawat awam. Fasa pertama telah dimulakan, manakala fasa kedua dijadualkan pada Januari 2026. Penyesuaian ini menambah beban perbelanjaan dalam jangka masa pendek, tetapi diharapkan dapat meningkatkan motivasi dan produktiviti sektor awam.
2. Kenaikan upah minimum – Mulai 1 Februari 2025, upah minimum dinaikkan kepada RM1,700 sebulan. Langkah ini bertujuan mengurangkan jurang pendapatan serta meningkatkan kuasa beli rakyat, namun sekaligus menambah kos operasi bagi perniagaan, terutamanya yang bergantung kepada buruh berskala kecil.
3. Perlindungan pekerja tidak formal dan gig – Kerajaan telah memperkenalkan rangka kerja perlindungan sosial bagi pekerja tidak formal serta pekerja gig. Ini termasuk skim insurans kesihatan, perlindungan kecederaan dan hak cuti. Walaupun langkah ini memberi kepastian kepada golongan pekerja yang sering terpinggir, ia juga menuntut peruntukan tambahan dalam bajet.
4. Harga komoditi global – Fluktuasi harga minyak, gas, dan bahan makanan di peringkat antarabangsa telah menjejaskan kos import serta inflasi domestik. Kenaikan harga komoditi memaksa kerajaan menyesuaikan subsidi dan bantuan kepada pengguna, sekaligus menjejaskan keseimbangan fiskal.
5. Keadaan geopolitik – Ketegangan di rantau Indo‑Pasifik serta perubahan dasar perdagangan antarabangsa memberi impak kepada aliran perdagangan Malaysia. Sekatan atau sekatan tarif baru boleh mengurangkan eksport, manakala peluang perdagangan baru memerlukan pelaburan dalam infrastruktur dan keupayaan bersaing.
6. Rantaian bekalan – Gangguan dalam rantaian bekalan global, terutama dalam sektor elektronik dan kenderaan, menimbulkan kos produksi yang lebih tinggi. Kerajaan kini menumpukan usaha kepada diversifikasi sumber dan peningkatan keupayaan pengeluaran tempatan untuk mengurangkan kebergantungan.
7. Dasar fiskal dan cukai – Untuk menampung perbelanjaan tambahan, kerajaan menilai semula struktur cukai, termasuk pengenalan cukai karbon dan penyesuaian kadar Cukai Barang dan Perkhidmatan (GST). Langkah ini diharapkan meningkatkan hasil cukai tanpa menjejaskan pertumbuhan ekonomi.
Keseluruhan, kombinasi faktor dalaman – seperti penyesuaian gaji dan perlindungan sosial – serta faktor luar – termasuk harga komoditi, geopolitik, dan gangguan rantaian bekalan – telah membentuk landasan utama bagi Belanjawan 2026. Keputusan akhir akan bergantung kepada keseimbangan antara keperluan pembangunan, keadilan sosial dan kestabilan fiskal negara.
